Bezpieczne oszczędzanie w różnych horyzontach czasowych

Inwestycje krótkoterminowe i długoterminowe można rozpocząć z wykorzystaniem oszczędnościowych obligacji Skarbu Państwa. Instrumenty te są bezpieczne i mają prostą konstrukcję, zbliżoną do lokat bankowych. Warto wiedzieć od czego zacząć tworzenie własnego planu oszczędzania i które obligacje wybrać w konkretnej sytuacji. Możliwości wyboru sposobu lokowania w obligacje skarbowe jest tyle, ile ich rodzajów jest dostępnych w ofercie. Należy wybrać takie, które spełnią nasze oczekiwania zarówno pod względem oprocentowania, jak i horyzontu czasowego.

Inwestycje krótkoterminowe

Obligacje krótkoterminowe to takie, których okres do wykupu, czyli zapadalności, sięga jednego roku. Kto z takiej oferty może skorzystać? Każdy, kto ma wolne środki, które odkłada na konkretny cel i wie, że będzie chciał ich użyć w nieodległym czasie. Nierzadko na zakup 3-miesięcznych obligacji skarbowych (OTS) lub rocznych (ROR) decydują się także osoby bez konkretnego celu inwestycyjnego, które chcą, by ich środki pracowały. Spodziewają się, że będą wkrótce potrzebować swoich pieniędzy, choć trudno im od razu określić, kiedy to nastąpi.

Inwestycje krótkoterminowe – przykłady

Remont domu lub wakacje zazwyczaj planuje się na co najmniej kilka lub kilkanaście miesięcy wcześniej. Rozpoczynamy wówczas odkładanie pieniędzy na ten cel. Czas do momentu rozpoczęcia wydatków można więc wykorzystać na ulokowanie środków w oszczędnościowych obligacjach skarbowych o najkrótszym terminie, czyli 3-miesięcznych (OTS) lub rocznych (ROR). Oprocentowanie obligacji 3-miesięcznych jest stałe, więc odsetki z inwestycji są znane z góry. Obligacje roczne mają z kolei zmienne oprocentowanie aktualizowane co miesiąc, w oparciu o stopę referencyjną NBP.

Inwestowanie krótkoterminowe a zmiana planów

Bywa, że nawet krótkoterminową inwestycję trzeba zakończyć przed czasem, oszczędnościowe obligacje skarbowe dają taką możliwość. W razie konieczności można wycofać wpłacone pieniądze, całość lub ich część. W tym celu należy złożyć dyspozycję przedterminowego wykupu posiadanych obligacji . W przypadku obligacji 3-miesięcznych (OTS), ze względu na krótki termin ich zapadalności, możemy to zrobić bez żadnych opłat. Na nasz rachunek otrzymamy całą wpłaconą kwotę, przy czym należy pamiętać, że w takim przypadku odsetki nie zostaną naliczone. Jeśli chodzi o obligacje roczne (ROR) w ich przypadku zostanie pobrana opłata, w wysokości i na zasadach określonych w liście emisyjnym danej emisji.

Jeśli jednak podejmiemy decyzję, że zaplanowany wydatek chcemy jeszcze odłożyć w czasie, możemy wydłużyć czas naszej inwestycji poprzez zamianę wykupywanych obligacji na nowe. Za środki uzyskane z wykupu obligacji 3-miesięcznych (OTS) lub rocznych (ROR) możemy kupić z nowej emisji obligacje: 1-roczne (ROR), 2-letnie (DOR), 3-letnie (TOS), 4-letnie (COI) lub 10-letnie (EDO). Wówczas cena zamiany jest niższa w stosunku do normalnego zakupu i wynosi 99,90 zł, a zatem nowe obligacje kupujemy z dyskontem i tym samym uzyskujemy dodatkowy zysk.

Środki uzyskiwane z wykupu obligacji 3-miesięcznych (OTS) możemy również przeznaczyć w ramach zamiany na kolejne obligacje 3-miesięczne (OTS) z nowej emisji (po standardowej cenie 100 zł).

Inwestowanie z dłuższym planem

Już wiemy co to są inwestycje krótkoterminowe, warto zatem zastanowić się nad dłuższym horyzontem czasowym. Wówczas mamy do wyboru obligacje, których termin wykupu mieści się w przedziale od dwóch do czterech lat. Aktualnie dostępne są 2-letnie (DOR), 3-letnie (TOS) oraz 4-letnie (COI) oszczędnościowe obligacje skarbowe. To oferta dla wszystkich, którzy np. odkładają na zakup nowego samochodu czy np. domku letniskowego. Termin, w którym pieniądze te będą potrzebne, nie jest bardzo odległy.

Oszczędzanie w obligacjach nie oznacza, że zmiana planów i horyzontu inwestycyjnego nie jest możliwa – podobnie jak w przypadku obligacji krótkoterminowych, tak i tu można wcześniej wycofać część albo całość oszczędności lub wręcz przeciwnie, jeśli chcemy przedłużyć oszczędzanie – dokonać zamiany wykupywanych obligacji. W tym przypadku obligacja kupowana w ramach zamiany oferowana jest przez Skarb Państwa z dyskontem, czyli po niższej cenie (za 99,90 zł). Jeśli zdecydujemy się na przedterminowy wykup i wycofamy nasze środki przed ustalonym terminem, to zostanie pobrana opłata w wysokości i na warunkach określonych w liście emisyjnym danej obligacji.

Skarbowe obligacje oszczędnościowe o terminach od dwóch do czterech lat mają różne oprocentowanie. Instrumenty 3-letnie (TOS) są stałoprocentowe, czyli odsetki z takiej inwestycji są znane z góry. Natomiast 2-letnie (DOR) mają zmienne oprocentowanie aktualizowane co miesiąc. Stopa procentowa obligacji 2-letnich DOR dla pierwszego miesiąca oszczędzania jest określona w momencie zakupu, a w kolejnych miesiącach jest równa stopie referencyjnej NBP powiększonej o stałą marżę (dzięki czemu mamy gwarancję, że oprocentowanie będzie wyższe od ogłoszonej stopy NBP). W przypadku tych instrumentów odsetki są wypłacane właścicielowi co miesiąc. Oferta 4-letnich obligacji skarbowych (COI) jest z kolei oparta na oprocentowaniu indeksowanym inflacją – wyznaczanym jako suma rocznej inflacji i stałej marży. Odsetki są wypłacane właścicielowi obligacji po każdym pełnym roku oszczędzania.

Inwestycje długoterminowe

Inwestycja w oszczędnościowe obligacje skarbowe przynosi efekty także w dłuższej perspektywie. Warto je potraktować jako zabezpieczenie na poczet emerytury lub przyszłej edukacji dzieci (oferta skierowana do beneficjentów programu 800+). Nawet niewielka, ale systematycznie odkładana kwota, wpłynie na stan naszych przyszłych finansów.

Inwestycje długoterminowe – przykłady

Jeśli chcemy budować oszczędności w dłuższej perspektywie, np. odkładać na emeryturę to jedną z opcji jest zawarcie umowy o prowadzenie konta IKE-Obligacje i konta IKZE-Obligacje oraz zakup w ramach tych kont obligacji 10-letnich (EDO) o zmiennym oprocentowaniu. Na koncie emerytalnym IKE bądź IKZE można kupować także krótsze obligacje, lecz obligacje 10-letnie EDO idealnie pasują do tego celu ze względu na swój najdłuższy termin zapadalności ze standardowej oferty. Dzięki oszczędzaniu z wykorzystaniem kont emerytalnych możliwe jest uzyskanie nie tylko zysków, ale również określonych przywilejów podatkowych, co znacznie zwiększa ich atrakcyjność. Więcej na temat oszczędzania w ramach kont IKE-Obligacje i IKZE-Obligacje przeczytasz tutaj. Jeśli nie chcemy zakładać kont emerytalnych obligacje 10-letnie możemy kupić w standardowej ofercie, ale wtedy musimy pamiętać, że zyski z obligacji podlegają opodatkowaniu. W pierwszym roku oszczędzania oprocentowanie obligacji 10-letnich jest znane w dniu zakupu obligacji. Począwszy od drugiego roku, jest ustalane jako suma inflacji (wskaźnik inflacji wyliczany za okres wskazany w liście emisyjnym) oraz marży odsetkowej.

Dla obligacji 10-letnich (EDO) w pierwszym rocznym okresie oszczędzania odsetki są naliczane od 100 zł, a w kolejnych latach od wartości 100 zł powiększonej o odsetki naliczone za poprzedni rok. Taki mechanizm, określany jako kapitalizacja odsetek lub procent składany, znacznie zwiększa zyskowność oszczędności ulokowanych w obligacjach 10-letnich.

Pomimo przyjętych założeń, że ulokowane w ten sposób pieniądze będą nam potrzebne za dekadę, bywa, że musimy wycofać część albo całość naszych oszczędności wcześniej. Jeśli zdecydujemy się na przedterminowy wykup, wówczas wartość narosłych odsetek zostanie pomniejszona o opłatę, która jest wskazana w liście emisyjnym danej obligacji 10-letnich.

Jeśli jednak nasz horyzont inwestycyjny wydłuży się, tu również – jak w przypadku pozostałych obligacji – mamy możliwość zamiany wykupywanych obligacji na obligacje z nowej emisji.

Możemy wybrać dowolne obligacje dostępne w nowej ofercie, które kupimy z dyskontem, czyli za jedną obligację zapłacimy tylko 99,90 zł (nie dotyczy 3-miesięcznych). Możemy zatem po upływie 10 lat zamienić wykupywane obligacje na kolejne 10-letnie (EDO) lub roczne (ROR), 2-letnie (DOR), 3-letnie (TOS) czy 4-letnie (COI).

Inne inwestycje długoterminowe – przykłady

Przyszłość dziecka wymaga podejmowania świadomych i przemyślanych decyzji finansowych. Wiele rodzin w Polsce decyduje się na odkładanie pieniędzy z programu 800+ na przyszłość swoich dzieci. Skarb Państwa przygotował dla nich specjalną ofertę obligacji z terminem oszczędzania 6 i 12 lat. Wybór zależy głównie od wieku dziecka i planowanych wydatków. Zarówno 6-letnie obligacje rodzinne (ROS), jak i 12-letnie (ROD) mają zmienne oprocentowanie uzależnione od poziomu inflacji (są indeksowane inflacją). Ich zakupu może dokonać wyłącznie osoba wskazana z imienia i nazwiska w decyzji/informacji o przyznaniu świadczenia wychowawczego.

Obligacje rodzinne mają preferencyjne, w stosunku do pozostałych rodzajów obligacji, oprocentowanie w pierwszym okresie i marżę w kolejnych okresach odsetkowych.

W razie zmiany planów i konieczności wcześniejszego zakończenia oszczędzania, możliwy jest oczywiście przedterminowy wykup. Należy pamiętać, że wartość  narosłych odsetek zostanie pomniejszona o opłatę, która jest wskazana liście emisyjnym danej obligacji rodzinnej.

Bez względu na to, jaki rodzaj obligacji wybierzemy, ich wspólnym mianownikiem jest pełne bezpieczeństwo, łatwość inwestycji, wygoda i dostępność. To opcja odpowiednia dla wszystkich, także początkujących inwestorów – pomnażanie oszczędności z obligacjami oszczędnościowymi jest proste i nie wymaga posiadania wiedzy fachowej z zakresu finansów. Obligacje skarbowe możemy kupić bez wychodzenia z domu, przez internet lub telefon.